Soğanın peşini bırakmıyor

CHP Mersin Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Cengiz Gökçel, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında gündeme getirdiği soğan ihracat yasağını T.C. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye sordu.
Soğanın Türk diyetindeki önemli yerine dikkat çeken Gökçel, Türkiye’de yılda kişi başına 22 kg soğan tüketildiğini ancak soğan üretim alanlarının her sene daraldığını belirtti. Planlı üretime geçilmemesi halinde soğan ithalatının sürekli hale geleceği uyarısında bulunan CHP’li Vekil, soğan fiyatlarının oluşmaya başladığı dönemde ihracat yasağı söylentisiyle soğan fiyatlarındaki manipülasyona dikkat çekti.
“BAZI” FİRMALAR DIŞINDA İZİN YOK
Üretici hallerinde soğan fiyatlarının kilogramda 1 liraya kadar düşmesine karşın Güney Asya ülkelerinin soğan talebiyle artan soğan fiyatları 2 lira seviyesini görmüştü. CHP Mersin Milletvekili Cengiz Gökçel’e ulaşarak geçen hafta ihraç etmek istedikleri soğanın yasal bir belge gösterilmeksizin engellendiğini ifade eden üreticiler, geçtiğimiz sene yaşanan soğan krizi esnasında soğan ithal ederek TMO’ya satan bazı firmaların bu fiili durumda payı olduğunu düşünüyor. Güney Asya ülkelerinde oluşan yoğun taleple canlanan soğan piyasası, ihracat engeli söylentileriyle düşüş gösteriyor. Üreticiler, “beyan” vermedikleri gerekçesiyle sözlü olarak ihracatlarının engellenmesinde söz konusu firmaların lobi faaliyetlerinin etkili olabileceğini belirtiyor.
ÜRETİCİYİ KORUMAK ZORUNDAYIZ
Soğan ihracatının yasaklanmasına ilişkin yazılı soru önergesi veren CHP’li Gökçel, “İhracat, çiftçinin de kazanabileceği fiyatların oluşmasını sağlıyor. Bu sene soğan fiyatları üretici hallerinde 1 liraya kadar düştü. Bu fiyat hemen hemen dekara 5 ton verim alan üreticinin maliyetine denk. Hindistan başta olmak üzere Güney Asya ülkelerinden gelen taleple soğan fiyatları yükselmeye başlamıştı. Çiftçi tam nefes alacakken ihracat yasağı söz konusu oldu. Ancak bunun mevzuata göre engellendiğine yönelik ciddi şüpheler söz konusu. Fiyatların üretici lehine oluşması birilerini rahatsız etmiş olabilir. Ancak fiyat istikrarsızlığına karşı üreticimizi korumak zorundayız.” şeklinde konuştu.
GÖKÇEL’İN SORULARI
-Üreticinin veya dış ticareti gerçekleştirecek aracının soğan ihracatı konusunda önceden beyan vermesi gerekmekte midir? Yasal dayanağı nedir?
-Soğan ihracatı konusunda ilgili yerlere başvuran yasal bir gerekçe sunulmaksızın fiilen engellendiğine yönelik Bakanlığınıza kaç şikayet ulaşmıştır?
-2018 ve 2019 yıllarında Toprak Mahsulleri Ofisi hangi kişi veya firmalardan, kaç dolar/ton maliyetle ithal soğan almıştır?
-Yıllara göre ayrıca belirtilmek üzere; 2018, 2019 ve 2020 yılları için hangi kişi veya firmalara soğan ihracatı izni verilmiştir?
-2018 ve 2019 yıllarında hangi kişi veya firmalara ait ne miktarda soğanın ihracatı engellenmiştir? Engellenme sebepleri nelerdir?
-Yerli üreticinin korunması ve planlı üretime geçilmesi konusunda çalışmalarınız var mıdır? Varsa ne aşamadadır?
-2019 sonu itibarıyla TMO’nun depolarında kaç ton kuru soğan bulunmaktadır? Bunların ne kadarı yerli üretim, ne kadarı ithaldir?
2020 yılında iç piyasada tüketilmek üzere soğan ithalatı yapılmasını öngörmekte misiniz? Soğan üretim ve tüketim beklentileriniz nedir?
Üreticinin piyasa şartlarında ezilmemesi ve soğan fiyatlarının dış ticaret baronlarınca manipüle edilmemesi için ne gibi önlemler almaktasınız?