ALZHEİMER HASTALIĞI NEDİR?

Alzheimer hastalığı;  Bunama eşittir Demans demek ,Demans yapan hastalıkların başında Alzheimer Hastalığı gelir.Alzheimer hastalığında  beyinde belirli proteinlerin biriktiği düşünülüyor.Sonuç olarak beyin hücreleri ölüyor. Ancak  Alzheimer hastalığı dışında bunama yapan çok hastalık var.İkinci sırada damarsal tip bunamalar ,enfeksiyonlar, toksik maddeler, Parkinson Hastalığı gibi bir çok hastalık  da  bunama , demans yapabiliyor.

Alzheimer nasıl teşhis edilir?

Bütün bunamalar belleği tahrip ediyor ancak Alzheimer hastalığında yakın belleği tahrip ediyor, önce günlük olaylar unutuluyor.  Bunamalar   her  zaman unutkanlıkla gelmiyor. Hastaların   yüzde   %30-40’ında bellek problemleri hafif oluyor ama yetenekleri  kayboluyor.

Çok iyi yaptıkları işler, karar verme süreçleri bozuluyor, duygu durumları değişiyor. Bambaşka bir  kişilik  ortaya  çıkıyor ,   çocuklaşma,  içe kapanma veya depresyon gibi olaylar hakim olabiliyor. Dolayısıyla  eşittir  unutkanlık   diyemeyiz.  Bir çok kompleks semptom yan yana gelince bunamayı oluşturuyor.

Alzheimer hastalığının nedenleri nelerdir?  Kimler daha çok risk altındadır?

Alzheimer veya  demans  tek sebebe dayanan  hastalıklar değildir. Genetik çok önemlidir . genetikten dolayı  hasta olanların  oranı  yüzde 1 kadar.  Geni  taşıyanlar  yüzde  100  hasta oluyorlar. Ama bu genler çok nadir gözüküyor. Hastalığın başlangıç  yaşı ,  yaşam tarzı, yaşımın içinde olmak, aktif beyinlere sahip olmak gibi faktörler  Alzheimer olmayı önlemiyor  belki ama  başlangıç  yaşını onlaca  yıl öteleyebiliyor. Onun için  entelektüel  yaşamda  Alzheimer daha geç başlarken, kırsal alanda  daha erken yaşlarda ortaya çıkıyor.  Diğer önemli risklerden biri  de  tansiyon,  şeker gibi  damarları tahrip eden  durumlardır. Tam olarak damarsal bir hastalık değil ama bu durumlar da eklenince altta yatan dejenerasyon( tahribat) çok hızlanıyor  ve hastalık  2-3 misli hızlanmış oluyor. Dolayısı ile hastalığın  seyrini ,  şiddetini ,  yaşını ; yaşam  şekillerimizle ,  topluma verdiğimiz mesajlarla önemli oranda değiştirebiliriz.

Uzamış depresyon Alzheimer hastalığına  sebep olabilir mi?

Depresyon hemen  hemen  her Alzheimer hastasında bulunmaktadır. Erken evrede hastalar daha az katılımcı, daha isteksiz, daha unutkan oldukları için mi böyleler, yoksa hastalığın başlangıç septomu  depresyon mu tam bilinmemektedir. Unutkanlık herkesi çekingen ve içe dönük yapıyor bu kesin. Ancak bundan farklı olarak 20’li-30’lu yaşlarda sık ve 6 aydan uzun süren depresyon geçirenlerde istatistikler gösteriyor ki geçirmeyenlere göre daha fazla risk var.

Alzheimer’ın  erken teşhisi münkün mü?

Ailede çok sayıda Alzheimer hastası varsa, gen taşıyorsa bu teşhisi koymak mümkün. Beyinde amiloid  protenini  ölçtürüp  onun seviyesine göre, risk belirlenebilmektedir. Beynin  Alzheimer’da en erken tahrip olan yapısının adı  hipokampus’tür.  Hipokampus   yakın bellek  merkezidir. Bu merkezin hacmi küçülüyor mu diye ölçülebilir. Alzheimer hastalığı 60 yaşa kadar yüzde 1-2 iken, 65 yaşa doğru yüzde 10,   80 yaşında ise yüzde 30’a çıkıyor.

Alzheimer hastalığının evreleri; nelerdir?

Evreleri kesin olarak bilinmemekle birlikte kabaca sıralamak mümkün. Erken evre; hasta her hareketine  hakimdir.  Konuyu iyi bilmeyen bir kişi onun hasta olduğunu anlayamaz. Ancak hasta unutkanlıklarını kabul etmez, etrafı suçlayıcı niteliktedir.Kendi tedbirlerini kendisi yaratır.Orta evrede, hasta daha çok  çocuksudur.Yemeğini yer,tuvalete gider ama sorumluluklarını ihmal eder.Kaygılar anlık kaygılardır.Çabuk sinirlenseler bile dikkati çabuk dağılır ısrarcı değildir.Suçlayıcı ve şüpheci olabilirler.Üçüncü evre ; Tuvalet ihtiyacı da dahil olmak üzere , bir bebek gibi her şeyini başkasından bekleyen bir hastadır.

Alzheimer hastalarına nasıl davranılmalı?

Annesi ve  babası bir çocuğu nasıl koruyorsa , onu nasıl sakinleştiriyorsa aynı şekilde davranmak lazım, ona eskiyi sorup ekzersiz yaptırmanın bir anlamı yoktur.Önemli olan onu germeden , üzmeden temel ihtiyaçlarını gidermektir.

Alzheimer hastalığı’nın tedavisi;

Günümüzde dört-beş ilaç var,ancak bunlar hastalığın seyrini durdurmuyor .Bu ilaçlar hafıza kapasitesini arttırıyor .Aşı üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Aşı çıktığında insan  yaşamında bir devrim yaratacak boyutta ve beyin yaşlanması onlarca yıl gecikmiş olacaktır .Piyasadaki ilaçlar, bu ilaçlar birbirine yakın , belleği yüzde 20-30 erken ve orta evrede güçlendiriyor..En önemlisi sadece bellek tedavisi  amacına hizmet etmez, aynı zamanda hastaların  davranışlarını  ılımlı hale getirir.Psikiyatrik  semptomlarını  daha kontrol edilebilir hale getirmektedir. Erken teşhis çok önemli, ilerlemeyi yavaşlatıyor.Nöroloji uzmanlarımız görevinin başında hastalarnı  beklemektedirler.Sizlere en uygun tedaviyi yapacaklardır.

Alzheimer’dan korunmak için neler yapmalıyız?